Trong hệ thống điều hòa không khí, bên cạnh các bộ phận quen thuộc như máy nén, dàn nóng, dàn lạnh, còn có một chi tiết nhỏ nhưng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ và duy trì hiệu suất hoạt động của máy nén – đó chính là bẫy dầu điều hòa. Vậy bẫy dầu điều hòa là gì? Tại sao nó lại quan trọng và cách thức hoạt động của nó ra sao? Hãy cùng chúng tôi khám phá bí mật này để hiểu rõ hơn về “người hùng thầm lặng” trong chiếc máy lạnh của bạn.
PHỤ LỤC
1. Bẫy dầu điều hoà là gì? Bẫy dầu trong điều hòa có nguyên lý hoạt động của bẫy dầu như thế nào?
Để trả lời câu hỏi bẫy dầu điều hòa là gì, trước tiên chúng ta cần hiểu về vai trò của dầu trong hệ thống lạnh. Dầu bôi trơn là thành phần không thể thiếu trong máy nén, giúp giảm ma sát giữa các bộ phận chuyển động, đảm bảo máy nén hoạt động trơn tru và bền bỉ. Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, một lượng nhỏ dầu bôi trơn có thể bị cuốn theo dòng gas lạnh và di chuyển khắp hệ thống, đặc biệt là đến dàn lạnh.
Bẫy dầu điều hòa (oil trap) là một đoạn ống được thiết kế đặc biệt, thường có hình chữ U hoặc hình chữ P, được lắp đặt trên đường ống gas đi từ máy nén đến dàn lạnh (đường ống đẩy). Chức năng chính của bẫy dầu điều hòa là tạo ra một điểm lắng đọng, nơi dầu bôi trơn bị cuốn theo gas sẽ bị giữ lại do trọng lực và sự thay đổi vận tốc dòng gas.
Cơ chế hoạt động của bẫy dầu điều hòa diễn ra như sau:
- Dòng gas mang theo dầu: Khi máy nén hoạt động, gas lạnh ở áp suất cao sẽ được đẩy ra, mang theo một lượng nhỏ dầu bôi trơn hòa lẫn.
- Giảm vận tốc dòng gas: Khi dòng gas chứa dầu đi qua đoạn ống bẫy dầu (hình chữ U hoặc P), vận tốc dòng gas sẽ giảm đột ngột do sự thay đổi hướng và tiết diện ống.
- Lắng đọng dầu: Do vận tốc giảm, các hạt dầu bôi trơn có trọng lượng nặng hơn sẽ mất động năng và rơi xuống đáy của bẫy dầu, nơi chúng bị giữ lại.
- Hồi dầu về máy nén: Khi lượng dầu tích tụ đủ lớn trong bẫy dầu, một lượng nhỏ dầu sẽ được hồi về máy nén theo đường ống hồi gas (ống có đường kính lớn hơn, đi từ dàn lạnh về máy nén) do sự chênh lệch áp suất và dòng gas hồi.
2. Tác dụng của bẫy dầu điều hòa:
Việc lắp đặt bẫy dầu điều hòa mang lại nhiều tác dụng quan trọng, đặc biệt là đối với các hệ thống có đường ống gas dài, máy nén đặt thấp hơn dàn lạnh, hoặc các hệ thống hoạt động liên tục. Dưới đây là những lợi ích chính của bẫy dầu điều hòa:
- Bảo vệ máy nén: Đây là tác dụng quan trọng nhất của bẫy dầu. Việc đảm bảo máy nén luôn có đủ lượng dầu bôi trơn cần thiết giúp giảm ma sát, tránh mài mòn các bộ phận chuyển động, từ đó kéo dài tuổi thọ của máy nén – bộ phận đắt tiền và quan trọng nhất của hệ thống điều hòa.
- Duy trì hiệu suất làm lạnh: Khi dầu bôi trơn bị cuốn lên dàn lạnh quá nhiều, nó có thể bám vào bề mặt ống đồng và các cánh tản nhiệt, làm giảm khả năng trao đổi nhiệt giữa gas lạnh và không khí. Bẫy dầu giúp hạn chế lượng dầu này, đảm bảo hiệu suất làm lạnh tối ưu của hệ thống.
- Ngăn ngừa các sự cố do thiếu dầu: Máy nén hoạt động trong tình trạng thiếu dầu có thể dẫn đến quá nhiệt, bó kẹt, cháy động cơ, gây ra những hư hỏng nghiêm trọng và tốn kém chi phí sửa chữa hoặc thay thế. Bẫy dầu giúp ngăn ngừa những sự cố này.
- Đảm bảo hoạt động ổn định của hệ thống: Bằng cách duy trì lượng dầu bôi trơn ổn định trong máy nén và hạn chế dầu bám vào dàn lạnh, bẫy dầu góp phần đảm bảo hệ thống điều hòa hoạt động ổn định, trơn tru và hiệu quả.
- Đặc biệt quan trọng với đường ống gas dài và độ cao khác biệt: Trong các hệ thống có đường ống gas dài hoặc dàn lạnh đặt cao hơn máy nén, dầu bôi trơn càng dễ bị cuốn theo gas và khó hồi về máy nén hơn. Bẫy dầu lúc này càng phát huy vai trò quan trọng trong việc thu hồi và đảm bảo lượng dầu cần thiết cho máy nén.
Để hiểu rõ hơn về bẫy dầu thì dưới đây là hình ảnh bẫy dầu chi tiết.
3. Cách làm bẫy dầu máy lạnh tại nhà:
Việc chế tạo và lắp đặt bẫy dầu điều hòa đòi hỏi kiến thức chuyên môn về hệ thống lạnh, kỹ năng hàn ống đồng và sử dụng các dụng cụ chuyên dụng. Đây là công việc dành cho thợ điện lạnh chuyên nghiệp, không khuyến khích người dùng tự thực hiện tại nhà vì có thể gây ra những sai sót nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hoạt động và an toàn của hệ thống.
Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về cách làm bẫy dầu, dưới đây là các bước cơ bản mà thợ điện lạnh thường thực hiện:
3.1 Chuẩn bị vật tư và dụng cụ:
- Ống đồng có đường kính phù hợp với đường ống đẩy của hệ thống.
- Mỏ hàn gió đá hoặc máy hàn điện chuyên dụng cho ống đồng.
- Que hàn đồng.
- Flux hàn.
- Kìm cắt ống đồng, dụng cụ loe ống.
- Bút đánh dấu, thước đo.
Xác định vị trí lắp đặt: Bẫy dầu thường được lắp đặt trên đường ống đẩy, gần máy nén và trước khi đường ống đi lên cao hoặc đi quá xa. Đối với các hệ thống có đường ống dài trên 5 mét hoặc độ cao khác biệt lớn, có thể cần lắp đặt nhiều bẫy dầu trên đường ống đẩy.
3.2 Chế tạo bẫy dầu:
- Cắt một đoạn ống đồng có chiều dài phù hợp (thường khoảng 15-20 cm).
- Uốn đoạn ống này thành hình chữ U hoặc chữ P, đảm bảo đáy chữ U/P thấp hơn các đoạn ống thẳng.
- Loe hai đầu ống để kết nối với đường ống đẩy.
- Hàn bẫy dầu vào hệ thống:
- Làm sạch bề mặt ống đồng cần hàn.
- Bôi flux hàn lên các mối nối.
- Sử dụng mỏ hàn để nung nóng các mối nối và tiến hành hàn bằng que hàn đồng, đảm bảo mối hàn kín và chắc chắn.
- Kiểm tra rò rỉ: Sau khi hàn xong, tiến hành kiểm tra rò rỉ gas tại các mối nối bằng dung dịch xà phòng hoặc thiết bị chuyên dụng.
3.3 Khi nào cần làm bẫy dầu:
- Cục nóng cao hơn cục lạnh từ 3-5 mét trở lên.
- Đường ống gas dài trên 5 mét.
- Hệ thống hoạt động liên tục.
- Theo khuyến cáo của kỹ thuật viên.
Lưu ý quan trọng: Việc hàn ống đồng và lắp đặt bẫy dầu không đúng kỹ thuật có thể gây rò rỉ gas, ảnh hưởng đến hiệu suất làm lạnh và an toàn của hệ thống. Do đó, hãy luôn tìm đến thợ điện lạnh có kinh nghiệm để thực hiện công việc này.
4. Một số lưu ý khi sử dụng bẫy dầu điều hòa: bảo dưỡng đúng cách
Bản thân bẫy dầu là một bộ phận thụ động, không cần bảo trì thường xuyên. Tuy nhiên, để đảm bảo hệ thống điều hòa hoạt động hiệu quả và bẫy dầu phát huy hết tác dụng, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Đảm bảo hệ thống được lắp đặt đúng kỹ thuật: Vị trí và cách lắp đặt bẫy dầu phải tuân theo các tiêu chuẩn kỹ thuật của nhà sản xuất hoặc hướng dẫn của thợ điện lạnh có kinh nghiệm.
- Không tự ý tháo dỡ hoặc thay đổi thiết kế bẫy dầu: Việc này có thể làm mất tác dụng của bẫy dầu và gây ảnh hưởng đến hệ thống.
- Bảo dưỡng máy lạnh định kỳ: Việc bảo dưỡng máy lạnh thường xuyên bao gồm kiểm tra lượng gas, áp suất gas, và tình trạng hoạt động của máy nén. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến máy nén (ví dụ: tiếng ồn lạ, hoạt động kém hiệu quả), hãy liên hệ thợ điện lạnh để kiểm tra, có thể có vấn đề liên quan đến dầu bôi trơn và hiệu quả của bẫy dầu.
- Lựa chọn đường ống gas phù hợp: Đường kính và chiều dài đường ống gas cũng ảnh hưởng đến khả năng hồi dầu về máy nén. Khi lắp đặt hoặc thay thế đường ống, hãy tuân theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
- Đối với các hệ thống phức tạp: Các hệ thống điều hòa trung tâm hoặc hệ thống có nhiều dàn lạnh thường có thiết kế bẫy dầu phức tạp hơn. Việc bảo trì và kiểm tra cần được thực hiện bởi các kỹ thuật viên chuyên nghiệp có kinh nghiệm với các hệ thống này.
Bẫy dầu điều hòa tuy là một chi tiết nhỏ nhưng lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ hệ thống lạnh – máy nén. Như vậy chúng tôi đã giúp bạn giải đáp rõ vấn đề “Bẫy dầu điều hoà là gì?”. Và nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại liên hệ với Trung tâm sửa chữa điện lạnh Limosa để được hỗ trợ nhanh nhất nhé.
